Gdy miłość przekracza granice

ROZMAWIA: Ewa Malarska
ZDJĘCIE: NeoMedica

Kiedy należy po raz pierwszy zgłosić się do ginekologa?

Macieje Hassan–Bartz: Ideałem byłoby, gdyby to mama przyprowadziła córkę do ginekologa na wizytę zapoznawczą, na której dziewczynka mogłaby po pierwsze poznać lekarza, po drugie zapoznać się z gabinetem i znajdującym się w nim sprzętem, no i po trzecie – zadać nurtujące ją pytania. Rolą lekarza jest udzielenie wyczerpujących odpowiedzi i zrobienie tego w taki sposób, aby zdobyć zaufanie młodej osoby. No i oczywiście życzylibyśmy sobie (my – lekarze, a także, mam nadzieję, rodzice), aby taka pierwsza wizyta odbyła się przed inicjacją seksualną.

Mamy obawiają się tych wizyt pewnie nie mniej niż ich córki?

Są matki, które bez zahamowań rozmawiają z dziećmi o ich seksualności i seksie, wręcz potrafiące przyprowadzić córkę, domagając się zapisania środków antykoncepcyjnych przed samodzielnym wyjazdem latorośli na wakacje. Są takie, które nie potrafią poruszać tego tematu w rozmowie z dojrzewającą dziewczyną i wolą, aby ich córka dowiedziała się wszystkiego od fachowca. Są i takie, które ( z rozmaitych przyczyn) nie zdobyły zaufania dziecka. Zgodnie z prawem, wizyta i badanie osoby do 17 roku życia może odbywać się wyłącznie za zgodą matki (lub opiekuna prawnego), a po 17 roku życia – wymagana jest zgoda obu pań o więcej, recepty lekarz może wydać wyłącznie osobie dorosłej.

Kim dla kobiety powinien być ginekolog?

Ginekolog jest lekarzem, do którego trzeba mieć pełne zaufanie. Panie powierzają bowiem w jego ręce życie i zdrowie swoje i swoich dzieci. Dlatego należy z wielką starannością wybierać lekarza. Dziś jest to o tyle proste, że niemal o każdym można znaleźć informacje i opinie w internecie. Jeśli po pierwszej wizycie młoda dama nie będzie czuć się komfortowo – może to wpłynąć na jej całe życie.

Opowiada Pan o ideale, a jaka jest rzeczywistość?

Zwykle jest tak, że do pierwszej wizyty skłania pojawiający się problem. Jeśli dotyczy on infekcji czy zaburzeń hormonalnych u dziewcząt przed inicjacją – po rozmowie wyjaśniającej oraz (jeśli sytuacja jest „paląca”) po zaproponowaniu doraźnego leczenia – kieruję takie osoby do Poradni Wieku Rozwojowego, która w Poznaniu znajduje się w szpitalu Klinicznym przy ul. Polnej. Pacjentek, które nie ukończyły 18 roku życia i nie rozpoczęły współżycia, nie badamy ginekologicznie. Zwykle wystarcza rozmowa i opisanie objawów. Jeśli coś bardzo niepokoi, możemy wykonać usg, a w naprawdę wyjątkowych sytuacjach – zbadać przez odbyt (per rectum). Natomiast jeśli zgłasza się do mnie młoda osoba, często zupełnie zagubiona, z podejrzeniem, że w wyniku przestąpienia magicznego progu dorosłości, właśnie przestała być dzieckiem i niedługo czeka ją odegranie w życiu zupełnie innej roli – to jest to sytuacja, która wymagająca wielkiej delikatności. I zawsze wtedy dręczy człowieka pytanie: dlaczego? Dlaczego w dobie nieograniczonego dostępu do informacji, w czasach olbrzymiego rozwoju medycyny, dostępu do nowoczesnych metod jej zapobiegania, ciągle dochodzi do nieplanowanych ciąży. Podejrzewam, że jak świat światem, tak ten akurat problem będzie się powtarzać. Dostęp do informacji, a zastosowanie wiedzy w praktyce, to czasem zupełnie różne zjawiska. Niestety tak, no i nie pomagają fałszywe informacje pojawiające się w obiegowej opinii. Na przykład takie, że w Polsce dostępna jest tzw. tabletka wczesnoporonna. Nie jest to prawda, taki lek nie jest w naszym kraju dostępny.

A ta słynna „tabletka dzień po”? Ona tak nie działa?

Nie, ta słynna tabletka w ostry sposób blokuje owulację – czyli tylko zapobiega zajściu w ciążę. Trzeba jednak pamiętać o tym, że zażywanie jej to nie jest sposób na antykoncepcję. Powinna być stosowana wyłącznie w sytuacjach naprawdę awaryjnych, nie pozostaje bowiem obojętna dla organizmu. Powoduje rewolucję w gospodarce hormonalnej, co nigdy nie jest dla kobiety bez znaczenia. Rekomenduję zastosowanie tego leku maksymalnie 2 razy. Jeśli pacjentka potrzebuje więcej – zalecam rozważenie antykoncepcji ciągłej.

Jakie metody zapobiegania ciąży polecałby Pan bardzo młodym osobom?

Przede wszystkim chciałbym, aby młodzież nie spieszyła się z inicjacją seksualną. Zdaję sobie jednak sprawę, że jest to mało realne, bo wraz z rozwojem cywilizacji wiek, w którym do niej dochodzi, ulega regularnemu obniżaniu. W 2010 roku średnia wieku pierwszych kontaktów dziewcząt wynosiła 14,6. W 2014 spadła do 14 lat, a dziś mówi się o jeszcze młodszych. Ważne byłoby więc zabezpieczanie dziewcząt w skuteczny sposób. Taką metodą może być antykoncepcja hormonalna, która bywa przez np. dermatologów stosowana jako terapia w problemach skórnych, pojawiających się w tym wieku w związku z burzą hormonalną. Zastosowanie tych leków ma dwojakie działanie – wyrównuje poziom hormonów, co powoduje ustąpienie np. trądziku, a przy okazji zabezpiecza przed nieplanowaną ciążą.

Co zrobić w sytuacji, gdy nie mamy pewności czy młoda osoba będzie zażywać tabletki?

Można rozważyć inne, poza pigułkami, sposoby podania leku. Takie jak plastry, iniekcje czy implant hormonalny. Są również wkładki (również specjalne dla pań, które jeszcze nie rodziły). Każda z tych metod ma swoje zalety, ma też i wady. Inna też jest częstotliwość z jaką należy je powtarzać, czyli długość działania. Jedne rozwiązania zabezpieczają na krótko, można ich działanie przerwać w każdej chwili, inne zachowują swoje właściwości dużej – od miesiąca do kilku lat. Do lekarza należy przedstawienie ich pacjentce i zasugerowanie najkorzystniejszej według niego metody.

A czy każda dziewczyna, kobieta może zastosować hormonalny sposób zapobiegania ciąży?

Z antykoncepcją hormonalną jest dokładnie tak, jak z innymi lekami – to, co dla jednej osoby jest skuteczne i bezpieczne, dla innej nie musi takie być. Przed podjęciem decyzji o włączeniu stosowania jakiegoś leku, trzeba przeprowadzić odpowiedni, rzetelny wywiad z pacjentką, dotyczący nie tylko jej zdrowia intymnego. Bywa, że tryb życia czy występujące u kobiety lub w jej rodzinie schorzenia, dyskwalifikują tę metodę. Trzeba wtedy szukać innej, równie skutecznej. Ważne jest, aby nie zostawić pacjentki bez pomocy.

www.maciejhassan-bartz.ginweb.pl
www.neomedica.pl